Για την γυναίκα του Καίσαρα.

Ο Economist της προηγούμενης εβδομάδας είχε ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο (Charlemagne: Do as I say—or as I do? ο τίτλος είναι πολύ πετυχημένος) σχετικά με την διαφορετική νοοτροπία που χαρακτηρίζει τους πολιτικούς και τις κοινωνίες ανάμεσα τη Βόρεια και τη Μεσογειακή Ευρώπη.

Αφορμή ήταν η απόφαση του κ. Δήμα να αλλάξει την Mercedes που του παρέχει η Επιτροπή με ένα Toyota Prius.

Σύμφωνα με το άρθρο η «βόρεια» αντίληψη είναι ότι οι πολιτικοί πρέπει εκτός από το να παίρνουν τις ορθές αποφάσεις να δίνουν και το παράδειγμα στην κοινωνία, δηλαδή ο Επίτροπος Περιβάλλοντος πρέπει να δείχνει πως κάνει προσπάθειες για την προστασία του τομέα ευθύνης του, ενώ αντιθέτως η Μεσογειακή αντίληψη είναι ότι οι αρχές πρέπει να δημιουργούν το θεσμικό πλαίσιο, νομοθεσία κλπ, να την επιβάλλουν και ο τρόπος ζωής τους δεν έχει σημασία. Σαν παράδειγμα δίνει την μη κριτική των Γάλλων σοσιαλιστών στους gauche-caviar (αριστερά-χαβιάρι). Καλύτερο παράδειγμα είναι οι μεταρρύθμιση στην παιδεία που γίνεται στην χώρα μας αυτή την στιγμή. Ή άποψη μου είναι πως ο νέος νόμος, δεν κάνω κριτική στον νόμο per se, είναι πως δημιουργεί ένα σύστημα το οποίο είναι over-regulated και πως δεν πρόκειται ποτέ να εφαρμοστεί.

Το άρθρο κάνει και αυστηρή κριτική στον Tony Blair για τη συνήθεια που έχει να πηγαίνει ταξίδια σε «εξωτικά» μέρη και γενικά για το Life-style του. Για αυτό το λόγο τον καταχωρεί στους Μεσογειακούς.

Το άρθρο θέτει ένα ερώτημα: Πόσο χρωστάνε οι πολιτικοί στους πολίτες πέρα από την όσο το δυνατόν καλύτερη πολιτική τους κρίση. Στον Νότο απαντάμε σχεδόν καθόλου. Βόρεια των Άλπεων πιστεύουν πως οι πολιτικοί όχι μόνο πρέπει να παίρνουν σωστές αποφάσεις αλλά και να τις εφαρμόζουν. Επίσης θέτει και δύο αντιθέσεις: Νόμιμο vs Παράνομο και Ηθικό vs Ανήθικο.

Είμαι «οπαδός» της βόρειας αντίληψης. Πρώτον, ζω σε μία κοινωνία άρα είναι υποχρέωση μου να σέβομαι τον άλλο, άλλωστε απαιτώ και από αυτόν τον σεβασμό του. Δεύτερον, είμαι ενάντια σε μία κοινωνία η οποία μου ορίζει τις επιλογές μου ή να το πω ποιο σωστά η οποία έχει ένα θεσμικό καθεστώς που αν κάνω ένα λάθος, που σίγουρα κάποτε θα κάνω, θα το πληρώσω υπερβολικά ακριβά. Παράδειγμα ο Κ.Ο.Κ. (και θα είναι ακόμα χειρότερα με τον νέο), αν ένας αστυνομικός θελήσει να επιβάλλει τον νόμο θα μου γράψει πρόστιμα το ύψος των οποίων θα είναι αρκετές χιλιάδες ευρώ. Τρίτον, το αποτέλεσμα μιας over-regulated κοινωνία είναι οι τα μέλη της να μην σέβονται τους κανονισμούς κάτι που είναι φυσιολογικό και αυτονόητο.

Μία εξήγηση που δίνει το περιοδικό για τη διαφορετική νοοτροπία είναι η θρησκεία. Η σχέση προτεσταντών και Θεού είναι άμεση και προσωπική ενώ στους καθολικούς (υποθέτω και στους ορθόδοξους) γίνεται δία αντιπροσώπων, δηλαδή μέσω της εκκλησίας. Άρα κατ’ επέκταση στους πρώτους πιο πολύ σημασία έχουν οι πράξεις των ατόμων ενώ στους δεύτερους υπερτερεί το θεσμικό πλαίσιο.

Μία άλλη εξήγηση είναι η εμπειρία με δικτατορίες. Η θέση του άρθρου είναι ότι οι χώρες οι οποίες είχαν στο πρόσφατο παρελθόν δικτατορίες έχουν μία ποιο χαλαρή σχέση με τους κανόνες και καταλήγει λέγοντας ότι άνθρωποι που έχουν ζήσει σε καθεστώτα όπου «Whatever is Not Forbidden is Compulsory»* δικαιολογούνται να βλέπουν κυνικά και όχι κατακριτέα τις παραβάσεις των πολιτικών. Διαφωνώ. Το γεγονός ότι πριν από 35 χρόνια είχαμε χούντα δεν είναι δικαιολογία για να παρκάρει κάποιος στο πεζοδρόμιο ή να βλέπεις τον Πολύδορα με εμφάνιση easy rider χωρίς κράνος.

Για να χρησιμοποιήσω και την κοινότυπη έκφραση: Η Γυναίκα του Καίσαρα πρέπει να είναι και τίμια και να το δείχνει.

*Από το βιβλίο του T.H. White «The Sword in the Stone».