Η επιστροφή της Ρωσίας

Σήμερα η Καθημερινή με πρωτοσέλιδο άρθρο και με ειδικό αφιέρωμα (Αρχισε δεύτερος Ψυχρός Πόλεμος, Το νέο πρόσωπο της «Αρκούδας» κύρηξε την αρχή του δεύτερου ψυχρού πολέμου, αντιγράφοντας τίτλους από ξένα ΜΜΕ ή μάλλον λέγοντας ότι μεταφέρει αυτά που γράφουν τα δυτικά ΜΜΕ (Vladimir Poutine dénonce l'unilatéralisme américain, Putin's speech: Back to cold war?, Russia and the Middle East: The bear is happy to be back). Αφορμή ήταν η ομιλία του κ. Πούτιν στην σύνοδο για την ασφάλεια του Μονάχου. Η επιστροφή του ψυχρού πολέμου ακούγεται συχνά τα τελευταία χρόνια, ή ποιο σωστά ακούγεται από τότε που ανέβηκαν οι τιμές της ενέργειας και η Ρωσία απέκτησε τεράστια πλεονάσματα, τόσο στο εμπορικό ισοζύγιο όσο και στον κρατικό προϋπολογισμό.



Τρία θέματα με απασχολούν από την υπόθεση:
- Υπάρχει πράγματι περίπτωση να ζήσουμε ένα νέο ψυχρό πόλεμο;
- Γιατί «πανηγυρίζουν» οι δημοσιογράφοι, τουλάχιστον αυτοί που γράφουν στην Καθημερινή σήμερα, και που συνήθως κατηγορούν την πολιτική των ΗΠΑ (και συχνά κάνουν πολύ καλά);
- Συμφέρει την Ελλάδα και τον πλανήτη μία ισχυρή Ρωσία με πρόεδρο τον κ. Πούτιν;

Υπάρχει πράγματι περίπτωση να ζήσουμε ένα νέο ψυχρό πόλεμο;
Ο «παλιός καλός» ψυχρός πόλεμος ήταν σχετικά απλός: Υπήρχαν δύο στρατόπεδα που τα χώριζε πολιτικά ένα ιδεολογικό χάσμα (να το θέσω απλοϊκά καπιταλισμός vs κομμουνισμός), τα δύο στρατόπεδα είχαν από έναν «αρχηγό» ο οποίος είχε χτίσει μία συμμαχία. Ο πλανήτης ήταν χωρισμένος στα δύο και μία χώρα πρακτικά δεν μπορούσε να είναι ουδέτερη. Τα δύο στρατόπεδα είχαν τεράστιους στρατούς με αυτονόητο σκοπό την εξόντωση του αντιπάλου, οι «αρχηγοί» μπορούσαν να πολεμήσουν σε οποιαδήποτε μέρος του πλανήτη.

Σήμερα κάνενα από αυτά τα χαρακτηριστικά δεν πληρείται. Αν υπάρχει ιδεολογικό χάσμα αυτό είναι μεγαλύτερο ανάμεσα στην Δυτική Ευρώπη και στους neo-cons παρά στην Ρωσία του Πούτιν και στις ΗΠΑ του Bush. Η Ρωσία δεν έχει δικιά της συμμαχία, αν εξαιρέσουμε 2-3 χώρες (Λευκορωσία, Αρμενία) πρώην μέλη της ΕΣΣΔ οι οποίες είναι ποιο πολύ αποικίες της και σίγουρα γεωστρατηγικά ανύπαρκτες. Στον πλανήτη υπάρχει μία υπερδύναμη και διάφορες χώρες που προσπαθούν να διαφοροποιηθούν (Βενεζουέλα, Ιράν, Β. Κορέα κλπ) δεν υπάρχει ένα αντίπαλο στρατόπεδο. «Τεράστιο» στρατό έχουν μόνο οι ΗΠΑ, ο στρατός της Ρωσίας ακόμα καταρέει, και μόνο οι ΗΠΑ μπορούν να πολεμήσουν σε όποιο σημείο του πλανήτη ήθελαν.

Αυτά όμως δεν απαντάνε το ερώτημα μου. Η απάντηση είναι σίγουρα όχι μιας και δεν υπάρχει περίπτωση να γίνει υπερδύναμη η Ρωσία. Η Ρωσία πλουτίζει ή μάλλον ζει μόνο από τις πωλήσεις ενέργειας στον Δυτικό κόσμο, τις οποίες και χρειαζόμαστε στην Δύση, άρα δεν συμφέρει την Ρωσία να έρθει σε ρήξη με την Δύση, οπότε θα αρκεστεί στις δηλώσεις «μαγκιάς» του Πούτιν ανά τακτά διαστήματα με σκοπό να τονώσει τον εθνικισμό της χώρας του. Αν εξαιρέσουμε ότι είναι υπερβολικά ευάλωτη στις τιμές της ενέργειας αντιμετωπίζει τεράστια εσωτερικά προβλήματα, ο πληθυσμός της μειώνεται κάθε χρόνο, οι δημόσιες υπηρεσίες, ειδικά υγείας, είναι σε χείριστη κατάσταση. Επίσης αντιμετωπίζει και προβλήματα με εσωτερικούς πολέμους σε διάφορες επαρχίες της που θέλουν την ανεξαρτησία τους. Το ποιο γνωστό παράδειγμα είναι η Τσετσενία. Όχι μόνο αυτό αλλά αντιμετωπίζει και εξωτερικά προβλήματα. Η Κίνα που συνορεύει μαζί της και ίσως γίνει η επόμενη υπερδύναμη αναπτύσσεται ραγδαία και όλο και ποιο πολύ κινέζοι μετανάστες εποικούν τις ανατολικές επαρχίες της Ρωσίας. Σίγουρα όμως αν η Ρωσία κινδυνεύει από άλλες χώρες αυτές δεν ανήκουν στην Δϋση.

Το μέλλον της Ρωσίας, στην καλύτερη των περιπτώσεων, είναι να γίνει μία αρκετά ισχυρή περιφερειακή δύναμη αλλά σίγουρα δεν θα γίνει ξανά υπερδύναμη. Ο ψυχρός πολέμος απαιτεί τουλάχιστον δύο υπερδυνάμεις, μην το ξεχνάμε.

Θα συνεχίσω αύριο.